نمیشته از محمد یونس
مردم موگیہ کہ دہ دنیا فقط دو قسم آدم استہ۔ خوب و بد۔ یعنی اگہ یگو آدم خوب نیہ یقینن بد استہ و اگہ بد نیہ خوب استہ۔ اگہ خوب استہ، چطور خوب جور شودہ؟ خود شی خوب شودہ یا نہ یگو رفیق ، علم ، مدرسہ ، اخلاقیات یا یگو منطقہ کہ دہ اونجی زندگی مونہ او رہ خوب جور کدہ۔ ا گہ نہ یقیناّ یگو مذہب سر شی تاثیر کدہ۔ اگہ مذہب ام نکدہ چطور خوب جور شودہ؟ آیا یگو امکان استہ کہ انسان خود شی خوب جور شونہ؟ اگہ نہ؟ چرا نہ؟
مردم ہمیشہ دہ ای باور استہ کہ ماحول (گردوبَری یا محیط) انسان رہ خوب یا بد جور مونہ۔ یعنی اگہ ماحول برای یگ انسان خوب باشہ یقیناّ آدم خوب مَیَہ۔ اگہ بد باشہ یقیناّ آدم بد جور موشنہ۔ یعنی دہ زبان ریاضی دو جمع دو چار موشنہ و دہ زبانِ زراعت اگہ گندم کشت کنی گندم دیرؤ مونی۔ جو کشت کنی جو۔
دہ الفاظِ دیگر کارِ بد انجامِ بد و کارِ خوب انجامِ خوب یعنی دہ خانے دُوز ، دُوز پیدا موشنہ۔ خانے چرسی ، چرسی ۔ خانے غریب ، غریب ۔ خانے آدمِ نیک ، فرشتہ ۔ خانے آدمِ خوب ، خوب و خانے آدمِ بد ، بد پیدا موشنہ۔ ای یگ فکر استہ کہ دہ بینِ مردم استہ۔ مو باور کنی یا نہ ای یگ حقیقت استہ۔
مگہ متاسفانہ گپہا ایتر سادہ نیہ بسیار پیچیدہ استہ۔ امروز مو مینگرنی کہ افرادہا کہ دست شی دہ خون مردم بودہ و استہ کامیاب و کامران استہ و افرادہای کہ دہ جامعہ خوب استہ چندان زندگی خوب ندرہ۔ عین امیتر مو مینگرنی کہ خانے آدمِ نیک شیطان پیدا موشنہ و خانے دوز ،فرشتہ۔ خانے غریب ڈاکٹر و خانے پل دار آدمِ بے کار۔ آدمِ مذہبی قاتل یا دہشت گرد ( دہشت افگن) جور موشنہ۔
آدمِ خوانندہ دوز ، آدمِ ھوشیار منافق و آدمِ فامیدہ نوکر موشنہ۔ امروز دہ یگ ماحولِ خاص یعنی دہ یگ خانہ اگہ شش نفر استہ۔ شش نفر دہ شش راہِ مختلف روان استہ و ھر نفر از دیگہ نفر فرق درہ ۔ ھر کدام شی دیدگای مختلف درہ۔ یگ دنیای مختلف درہ۔ چرا ؟
به خاطری کہ ساخت بافت فکرِ ھر فرد فرق استہ و شخصیتِ ھر انسان فرق مونہ۔ مادر پدر حتی المکان کوشش مونہ کہ تمام اولادھای خو دہ یگ محیط خاص یگ تربیتِ خاص بیدیہ تا اولادای شی یگرقم تربیت شونہ مگہ متاسفانہ نموشہ بخاطریکہ عادت، طبیعت و خوی انسان تابع خواہشِ مادر پدر نیہ۔ عین اموتر عادت، طبیعت و خوی انسان تابع یگو اخلاقیات، مذہب ، علم، مدرسہ، دوست یا منطقہ عموماّ شودہ نمیتنہ و نہ تابعِ یگو قالب یا فکر خاص ہمیشہ بودہ و استہ۔
مقصدِ گوفتو ای استہ کہ اگہ یگو آدم بد استہ ۔ او رہ یگو کتاب، مذہب، اخلاقیات، تعلیم، تربیت، ادب، منطقہ، دوست یا مدرسہ خوب جور نہ میتنہ۔ به خاطری کہ او فطرتاّ آدمِ بد استہ۔ امکان درہ کہ اُو برای یگ وقتِ کوتاہ دہ بعض شرائط خوب جور شونہ البتہ امکاناتِ بیشتر استہ کہ اُو دہ زودی یا دیر طرفِ فطرت خو دوبارہ رجوع کنہ۔ چراکہ او بر خلافِ فطرت خو رفتہ نہ میتنہ۔
شمو یقینن حقِ اختلاف درین کہ چطور شودہ میتنہ کہ کتاب، مدرسہ، دوست، منطقہ، اخلاقیات، مذہب و تعلیم انسانہا رہ خوب جور کدہ نمیتنہ۔ مردوم موگیہ کہ مذہب آدمہا رہ فقط مسلمان ، عیسوی (عیسائ) ، ہندو ، یہودی یا بودایی جور مونہ متاسفانہ آدمِ خوب جور نہ مونہ۔ اگہ مذہب آدم رہ یگ انسانِ خوب جو موکد امروز ھر فردِ مسلمان یگ انسانِ ٰخوب موبود و ھر فردِ عیسوی، ہندو، یہودی و بودایی انسانِ بہتر موبود مگہ متاسفانہ ایتر نیہ۔امکان درہ دہ کتابہای مذہبی نوشتہ باشہ۔ اگہ یگو مسلمان ، عیسوی ، ہندو ، یہودی یا بودایی خوب استہ او خود شی فطرتاّ خوب استہ نہ ای کہ مذہب او رہ خوب جور کدہ۔
عین امیتر مدرسہ، تعلیم و تربیت انسانہا رہ فقط ھنر یاد میدیہ تا اونہا یگ بہتر داکتر ، انجینیر ، ملا ، استاد یا سیاست مدار جور شونہ نہ کہ یگ بہتر انسان۔ یقینن شمو قط ازمہ اتفاق نظر درین کہ تمام داکتر ہا، انجینیرہا ، ملاہا ، استادہا و سیاست مدارہا بہتر انسان نیہ اگہ یگون شی خوب استہ او خود شی فطرتاّ خوب استہ۔
دہ خیال از مہ کتاب، اخلاقیات، مذہب، تعلیم، تربیت، منطقہ، دوست و مدرسہ آدمِ خوب رہ خوب تر جور مونہ و آدمِ بد رہ بد تر۔ امروز مو مینگرنی کہ بہترین دُوز آدمہای خوانندہ و ہنر مند استہ و بہترین قاتل آدمہای مذہبی ۔ چرا کہ آدمہای خوانندہ خبر درہ کہ چطور بہتر دُوزی شودہ میتنہ و امیتر آدمہای مذہبی خبر درہ کہ دہ نامِ مذہب چطور قتل و سیکس شودہ میتنہ۔ متاسفانہ ھر قدر علم و ہنرِ آدمِ بد زیاد شونہ بدی ازو دہ جامعہ اموقدر زیاد موشنہ و رای بدی رہ کتاب، اخلاقیات، مذہب، تعلیم، تربیت، منطقہ، دوست و مدرسہ گرفتہ نمیتنہ۔ اگہ میتنہ فقط و فقط یگ غیر جانبدارنہ و منصفانہ قانون و یگ ایماندرانہ سسٹم کہ فعلاّ متاسفانہ دہ بینِ معاشرہ قبائلی و مذہبی وجود ندرہ۔
از نظرِ فطری بخاطریکہ انسان قدرت طلب و شہرت طلب استہ لہذا او ھر جائز و ناجائز ، اخلاقی و غیر اخلاقی کارہا ره مونہ تا قدرت و شہرت رہ دہ دست بیارہ۔ اگہ سیستم و قانونِ یگو کشور کمزور استہ دہ اونجی کارہای غیر قانونی و غیر اخلاقی امکانات شی زیاد استہ۔ سیستم و قانونِ کمزور کارهایی بد رہ تشویق مونہ و عملِ بد افرادای بد رہ تشویق تر مونہ۔ و افرادای بد یگ جامعہ بد تشکیل میدیہ ۔
دہ کشورای جدید و قوی، آدمای بد، کارِ بد نمیتنہ، به خاطری کہ حکومت قانون بسیار قوی استہ۔ ازو خاطر تعدادِ آدمای بد، بسیار کم استہ۔ اگہ زیاد استہ فقط دہ بندی خانہ نہ دہ بینِ مردم۔ چرا کہ آدم بد، خبر درہ کہ کارِ بد او رہ دہ کجا موبرہ۔ مگہ متاسفانہ دہ کشورای قبایلی و مذہبی، بدی زیاد دیدہ موشنہ به خاطری کہ حکومت قانون و پیروی از قانون کمزور استہ۔ ازی خاطر دہ ای کشورا آدمای بد زیاد دیدہ موشنہ و آدمای خوب کم۔
نویسنده؛ محمد یونس روز نامه نگار و فعال هزاره در انگلستان است. از طریق این آدرس امیل می توانید با او تماس برقرار کنید”toyounasat@yahoo.co.uk” برای خواندن نوشته هایی بیشتر ایشان روی وبسایت شخصی اش اینجا کلیک کنید.