پروفیسور بیوار، در سال(۱۹۶۲) میلادی، همچنان صخره نقاشی شده ای را در روستای “بید سای” ولسوالی جاغوری ولایت غزنی کشف کرد. او متوجه شد که کنده کاری های روی صخره در “بید سای” اغلب شکل بزهای کوهی است. اما درگوشه دست راست، درسمت بالا دو مرد دیده می شوند، که با شمشیر در حال مبارزه بایکدیگر هستند. اما، در “ریگ گردون” علاوه برسنگ نوشته ها، چندین کتیبه و خط تصویری دیگر نیز در روی قلوه سنگ ها یافت شده است.
تصویر های صخره ای در “ریگ گردون” اشکال شکارچی هایی را نشان می دهد که در حال فرو کردن نیزه بلند شان بر بزهای کوهی ایستاده، هستند.
این موضوع تا هنوز مشخص نیست که چه کسی و چه زمانی این پیکره ها و سنگ نوشته ها را رسامی کرده است.اما پروفیسور بیوار به این نتیجه رسیده است که این آثار یا از دوره هوناس (جیونتت ها و هفتالاها)،در قرن چهارم میلادی یا در دوره حمله مغول ها به این ناحیه در قرن سیزده هم ، برجای مانده است.”بیوار” نظریه اش را بر مبنای یافته های مشابهی از گروه های بزکوهی در قزاقستان و تاجیکستان وتعداد زیادی در مغولستان، بنا نهاده است، مثلا رسامی های روی صخره از اشکال بزهای کوهی در ازبکستان مشابهت زیادی با آنهایی که در “بیدسای” هستند،و ادعا شده است که این آثار از تاریخ ۱۰۰۰پیش از میلاد برجای مانده است.
سخی زاده