به یاد بود از دومین سالگرد وفات داکتر انجنیر محمد حسن مطیع
افغانستان زادگاه بزرگ مردان تاریخ بوده است. این خاک و بوم در هر عرصۀ حیات دانشمندان، رزم آوران و رهبران سیاسی، فرهنگی و ادبی را پرورانده است. هرچند در زمان حیات همچو بزرگ مردان و نام آوران یا کسی نخواسته و یا هم جنگ های متوالی و دوامدار این فرصت را نداده است تا از آنها یاد بود و قدردانی صورت گیرد، اما بیشتر بعد از وفات آنها کوشش به عمل آمده تا یاد بودی از کارکردگی های آنان عمل آید.
با ابراز سپاس از محمد فرید مطیع که با ما تماس گرفتند و خلاصۀ از سوانح و کارکردگی های داکتر انجنیر محمد حسن مطیع را در اختیار صدای امریکا گذاشتند، ما هم فرصت را غنیمت شمرده و خدمات این استاد گرانقدر را به توجه شما خوانندگان گرامی میرسانیم، تا به این وسیله یادبودی از پروفیسور مطیع شده باشد و هم رهنمونی برای سایرین که خواهان انجام وظیفه به مادر وطن خویش اند.
در سال ۱۹۳۴ میلادی ولایت هرات شاهد تولد فرزندی در یک خانوادۀ متوسط بود که وی را محمد حسن نامیدند. حسن در سن ده سالگی پدر و مادرش را از دست داد و مجبور شدد تا به تنهایی در خانۀ پدری زندگی نماید و برای امرار معاش خود کار نماید و در پهلوی آن به تحصیل علم و ادب ادامه دهد.
دورۀ ابتداییۀ مکتب را در ولایت هرات سپری نموده و بعداً شامل لیسۀ تخنیک در کابل شد. محمد حسن از اولین دورۀ شاگردان لیسۀ تخنیک کابل بود که در آن زمان توسط امریکایی ها تدریس میگردید. وی همواره از جملۀ شاگردان طراز اول لیسۀ تخنیک به شمار میآمد. محمد حسن را از هوش و ذکاوت سرشاری بهره مند بوده و به صورت عالی از آن استفاده نمود.
محمد حسن در سال ۱۹۵۳ از لیسۀ تخنیک کابل با اخذ درجۀ عالی فراغت حاصل نموده و با استفاده از بورس تحصیلی روانۀ ایالات متحدۀ امریکا گردید.
انجنیر محمد حسن مطیع درسال ۱۹۵۸ توانست دیپلومۀ انجنیری خویشرا در بخش انجنیری عامه یا Civil Engineering با درجۀ لیسانس اخذ بدارد.
انجنیر محمد حسن تنها با اخذ درجۀ لیسانس اکتفا ننموده، به همین منظور در سال ۱۹۵۹ ماستری خویش را در عرصۀ انجنیری عامه از همان پوهنتون وایومنگ ایالات متحده اخذ نموده و دوباره به وطن برگشت.
انجنیر محمد حسن مطیع اولین افغانی بود که به صفت استاد در فاکولتۀ انجنیری پوهنتون کابل پذیرفته شده و مشغول تدریس مضامین Hydraulics, Statistics و Welding در آن فاکولته گردید.
از کتابهایی که استاد محمد حسن مطیع در بخش ستاتستیک یا محاسبه، هایدرولیک و ولدنگ تالیف نموده بود در لیسه های تخنیک ثانوی و شاگردانیکه در رشته های مهندسی، ساختمان، برق، موتر و هوانوردی درس میخواندند از کتاب درافتنگ که وی نوشته بود استفاده مینمودند.
استاد محمد حسن مطیع توانست در سال ۱۹۷۲ دوکتورای خویش را در بخش انجنیری عامه یا سیول انجنیرنگ از پوهنتون سود کالیفورنیا اخذ نماید.
داکتر انجنیر محمد حسن مطیع بیشتر از ۳۵ سال عمرش را در این پست ها مشغول خدمت بوده است:
۱. مشاور وزرات تحصیلات عالی افغانستان
۲. استاد فاکولتۀ انجنیری پوهنتون کابل
۳. استاد لیسۀ تخنیک عالی وثانوی
۴. مدیر عمومی لیسۀ میخانیکی کابل
۵. مدیر عمومی لیسۀ صنایع کابل
۶. معاون لیسۀ تخنیک عالی
۷. مدیر عمومی مکاتب تخنیکی و صنایع وزارت تحصیلات عالی
۸. ارزیابی اوراق علمی منصوبین و استادان پوهنتون کابل
۹. رییس بورس های تحصیلی کشور های اروپایی و امریکایی دولت افغانستان
پروفیسور داکتر محمد حسن مطیع در اوایل ماه جنوری سال ۱۹۹۲ بعد از آنکه افغانستان درگیر جنگ های داخلی گردید، همراه با فامیلش به ایالات متحدۀ امریکا مستقر گردید.
وی که تحصیل یافتۀ امریکا بود، از حکومت ایالات متحده خواهان اجازۀ عملکرد های انجنیری و تدریسی گردید.
پروفیسور مطیع در حظور شش تن از متخصصان انجنیری امریکایی امتحانی را که میباید در هشت ساعت ختم کند، توانست در صرف ۴۵ دقیقه قناعت انجنیران امریکایی را برآورده نموده و اجازۀ کار در عرصۀ انجنیری را در ایالات متحده حاصل نماید.
پروفیسور مطیع اجازه داشت تا طرح و دیزاین نقشه های سایر انجنیران را بررسی و تایید نموده و خود نیز اجازۀ طرح و دیزاین انجنیری را در ایالات متحده دارا بود.
• از کارکرد های شایان و ماندگار پروفیسور مطیع یکی هم طرح و دیزاین سرک کابل- قندهار- هرات است که بعد از درخواست انجنیران امریکایی به آن مبادرت ورزید. این سرک از بزرگترین جادۀ اتصالی ولایات افغانستان به شمار میآید که بعد از سقوط رژیم طالبان دوباره توسط امریکایی ها اعمار و به بهره برداری سپرده شد.
• در سال ۱۹۶۷ پروفیسور مطیع برای مدتی روانۀ بیروت شد تا شرایط تحصیلی را برای فرزندان افغان در آن پوهنتون آماده سازد. اکنون اگر تعداد زیادی از افغان ها در آنجا مصروف تحصیل اند و یا هم سند فراغت اخذ نموده اند باز ماندۀ کوشش های فراوان استاد مطیع بوده است.
• فاکولتۀ انجنیری کابل که برای مدتی مسدود گردیده بود اما در اثر تلاش ها و حاصل نمودن قناعت هیات وزارت تحصیلات عالی وقت و حکومت داکتر نجیب الله، آن فاکولته برای بار دوم در سال ۱۹۸۹ به فعالیت آغاز کرد.
• طرح و دیزاین شعبات مسلکی تخنیک جدید در کارتۀ چهار کابل
• طرح تاسیس و مواد درسی لیسۀ زراعت هرات و لیسۀ نابینایان دارلامان کابل
• تاسیس و افتتاح تخنیکم جنگلک کابل و تخنیکم مزار شریف با موجودیت وزیر تحصیلات شوروی وقت و پروفیسور مطیع در زمان زمامداری محمد داوود خان به فعالیت آغاز کرد.
پروفیسور مطیع در سال ۲۰۰۸ میلادی به سن ۷۴ سالگی در شهر پورتلند ایالات متحدۀ امریکا چشم از جهان پوشید. وی مانند هزاران افغان که در غربت جهان را وداع مینمایند در حضیرۀ مسلمان Ever Green به خاک سپرده شد.
مقامات و شخصیت های که به مناسبت مرگ این شخصیت کمیاب عرصۀ انجنیری افغانستان ابراز تصلیت نموده اند یکی هم بارک اوباما و خانم اول ایالات متحده میچیلی اوباما میباشند.
پروفیسور داکتر محمد حسن مطیع همواره فرزندان و شاگردانش را به راستکاری، عدالت و ترحم به نوع بشر تشویق و ترغیب نموده از آنها میخواست تا در زندگی صادق بوده و از خیانت دوری جویند تا خداوند با آنها باشد.
وی علاقمند تامین عدالت اجتماعی در افغانستان بوده و همواره آرزو داشت تا کشورش از لحاظ علم و دانش در سطح بین المللی همتراز کشور های پیشرفتۀ جهان باشد.
روحش شاد و یادش گرامی باد.
فرید مطیع
پروفیسور داکتر محمد حسن مطیع دانشمند خوب افغانستان بود بلکه دانشمند بسیار ورزیده در امریکا هم شناخته شده بود که مصاحبات زیاد تلویزیونی و رادیو و اخبار نموده اند و از طرف دولت امریکا بهترین دانشمند و بهترین فامیل در امریکا شناخته شده اند و جوایز علمی و ساینسی را از دولت امریکا و پوهنتون های امریکا آخر نموده اند