نویسنده: عبدالله وطندار
دلایل رای ندادن ازبک ها به داکتر عبدالله عبدالله بسیارند، اما در اینجا به مهم ترین شان اشاره می کنم. در نوشته ای دیگری، دلایل رای ندادن اکثریت رای دهندگان هزاره به داکتر عبدالله را توضیح خواهم داد. به این ترتیب شرح خواهم داد که چرا داکتر عبدالله امکانات محدود در دسترسی به حمایت فراقومی دارد و شکست اش در انتخابات اجتناب ناپذیر است و او و تیم اش می روند که برای دومین بار، حاصل تلخ سیاست ورزی های خالی از مدارا و دور اندیشی شان در دو دهه ای گذشته را تحویل بگیرند. اما آیا شکست او و تیم اش می تواند به نفع افغانستان باشد؟ من چنین فکر نمی کنم. هنوز طالبان بخشی مهمی از معادله ای قدرت در افغانستان هستند و فقط با در نظر گرفتن قدرت روز افزون طالبان است که می توان خوشبینی و یا بدبینی مان را توضیح بدهیم. با فراموشی طالبان، نمی شود، نتایج مثبت و یا منفی پیروزی و یا شکست این و آن را توضیح داد.
به باور من، مهم ترین دلایل رای ندادن ازبک ها به داکتر عبداللها اینها اند:
۱. با قرار گرفتن عبدالرشید دوستم در جایگاه معاون اول داکتر اشرف غنی احمدزی، اکثریت قریب به اتفاق مردم ازبک به این تیم رای خواهند داد. موفقیت تیم اشرف غنی، از سوی مردم ازبک یک پیروزی مهم در مبارزات سایسی شان تلقی خواهد شد، مردمی که جایگاه چهارم در ساختار قدرت، تقدیر تغییر ناپذیر شان پنداشته می شد. این تقدیر می رود که با معاون اول شدن دوستم، لا اقل در باور خود ازبک ها، شکسته شود.
قرار گرفتن دوستم در کنار داکتر اشرف غنی احمدزی، تنها دلیل رای ندادن ازبک ها به داکتر عبدالله نیست، گرچند اساسی ترین دلیل است، اما خود این قرار گرفتن در کنار داکتر اشرف غنی ( در انتخابات گذشته هم از داکتر عبدالله حمایت نکرد. ) نسبتی با سرخوردگی و رنجش ازبک ها از تمامیت خواهی سیاست مداران جمعیت اسلامی افغانستان است.
۲. تجربه ای ازبک ها از به قدرت رسیدن جمعیت اسلامی افغانستان، تجربه ای تلخی بوده است. این تجربه، برای یک مدت طولانی، فرصتی زیادی به خوش بینی نخواهد داد. جنگ های دهه ای نود میان نیروهای جنبش ملی اسلامی و جمعیت اسلامی را همه به یاد داریم.
۳. عمل کرد نیروهای جمعیت اسلامی افغانستان در دوران بعد از طالبان هم در مقابل ازبک ها بسیار تمامیت خواهانانه و خالی از هر گونه دور اندیشی سیاسی بوده است.
بیتانی متا گزارشگر الجزیره در مورد گسترش نفوذ حرکت اسلامی ازبکستان – یکی از سازمان های تروریستی نزدیک به القاعده – در میان ازبک های ولایت تخار می نویسد (۱۰ اپریل ۲۰۱۳ ) که تبعیض بر علیه ازبک ها و نداشتن هیچگونه نمایندگی در دولت محلی، یکی از دلایل مهم رو آوردن جوانان این مردم به حرکت اسلامی ازبکستان و طالبان است.
وی نقل می کند که ” تقریبا تمام پوست های رسمی در پولیس، استخبارات وپوست های مربوط کارمندان دولتی در اختیار تاجیک ها قرار دارد. ”
روشن است که چنین تبعیض سنگین، حکایتی از مدارا ، دیگر پذیری و دور اندیشی سیاسی در نزد رهبران تاجیک ( که به صورت انحصاری، تقریبا همه از جهادی های جمعیت اسلامی افغانستان هستند.) ندارد و به نظر نمی رسد که برای ازبک ها به همین سادگی ها فراموش شدنی و یا قابل تحمل باشد.